تحقیق بررسي ساختار اجتماعي مناطق حاشيه نشين شهر ايلام 15 ص

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 20 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

2
‏بررسي ساختار اجتماعي مناطق حاشيه نشين شهر ايلام
‏
‏چكيده: این بررسی به مطالعه و ارزیابی تطبیقی شاخصهای توسعه ‏انسانی شهر- روستا در مناطق حاشیه نشین شهر ایلام(بان بور، بان  چرمگ و کمربندی) در ‏مقایسه با میانگین این شاخصها در سطح استان و کشور در سال 1385 می پردازد. آمارهای ‏پایه ای داده ها مربوط به سال 1383 می باشد.
‏جهت امکان مقایسه بهتر، آزمون بررسی ساختار اجتماعی- اقتصادی ‏مناطق حاشیه نشین ایلام طراحی و بین خانوارهای نمونه اجراء گردید. اعتبار آزمون با ‏کمک فرمول آلفای کرونباخ 62/0: α ‏بدست آمد. نتایج جمع آوری اسنادی آمارها و مقایسه ‏با نتایج آزمون حاشیه نشینی نشانگر توسعه نیافتگی و توزیع نابرابر هزینه- درآمد و ‏دیگر شاخصهای توسعه انسانی بویژه مولفه های بهداشت و درمان و آموزش است. این نتایج ‏همسویی بالایی با چارچوب نظری پژوهش(گیدنز، زیمل و مرتون) داشت. مهاجرت در این ‏مناطق بیشتر در ساخت خویشاوندی و بر اثر دافعه اجتماعی- فرهنگی روستایی بوده است نه ‏دافعه اقتصادی روستا یا جاذبه اقتصادی شهرها. آزمون فرضیات پژوهش و ترسیم شیب بتای ‏اثرگذاری متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته نمونه، نشانگر تاثیر بالای سواد سرپرست ‏خانوار بیشتر بر سواد دختران و زنان این مناطق بصورت مثبت و همسو می باشد. در مجموع ‏این بررسی یافته های نوینی در خصوص وضعیت ساختاری مناطق حاشیه نشین ایلام ارائه ‏داده که در پایان نیز نمودارها و پیشنهاداتی آمده است.
‏واژگان کلیدی: جامعه ‏شناسی شهری، آسیب شناسی اجتماع شهری، مناطق حاشیه نشین ایلام، آمارها و شاخصهای ‏توسعه
‏مقدمه:
‏حاشيه‌نشيني از پيامدهاي توسعه ناهمسو ‏و بدريخت در نظام شهرنشيني است. بيش از 50 درصد از جمعيت جهان در شهرها سكونت ‏دارند، فضا‌هايي منطقه‌اي كه بستري گسترده از ساختارهاي خرد و كلان ارتباطي، ‏تعارضات اجتماعي و خشونت‌هاي سازمان يافته را ترسيم مي‌نمايد. بسياري از مسائل ‏اجتماعي-اقتصادي و سياسي در كشورهاي در حال توسعه ناشي از رشد و گسترش بدریخت ‏نظامها و فضاهای شهرنشيني بوده است.(Homer-Dixon, 1995) ‏در روند توسعه شهرنشيني به ‏ويژه بعد از انقلاب صنعتي و قرن نوزدهم با دگرگوني ساختار اجتماعي-اقتصادي سنتي، ‏توزيع نابرابر منابع و تسهيلات در فضاي منطقه‌اي توسعه يافته است که و با وضع ‏مناسبات نوين اجتماعي، زمينه‌ساز شكل‌گيري ساختار از ريخت افتاده اي از توسعه ‏بوده‌ايم. در اين ساخت به نقل از چارلز آبرامز« محدوده‌هاي فاقد يا تقليل يافته ای ‏از تسهيلات و خدمات شهري به وجود آمد‌ند كه حاشيه‌نشينان بوده و در چرخه شهرنشيني  ‏دروازه‌بانان اجتماعي (social gate Keepers)  ‏ناميده‌ شدند. (زاهدي،1382: 25)
 ‏زماني كه ساختار كلان در توزيع سرمايه با ايجاد نابرابري برخي از فضاهاي ‏منطقه‌اي مثل روستاها و شهرهاي كوچك را محروم مي‌نمايد، به خلق پاره‌اي از نظامهاي ‏وابسته ، حاشيه‌اي ، عقب‌مانده ، سكونتگاه‌هاي غيرقانوني و مهاجر Marginal-Illegal ‏دامن مي‌زند. (حاشيه‌نشيني 2، شيخاوندي، 1382: 122-121) ساكنيني كه با پذيرش يا رد ‏اهداف ساختار كلان شهري از راه مناسبات غيرتعريف شده و وسايل غيرقانوني درصدد كسب ‏امتيازات محروم شده‌اند.(ر.ك: نظريه مرتون، مناسبات اهداف- وسيله) اين توزيع
2
‏بررسي ساختار اجتماعي مناطق حاشيه نشين شهر ايلام
‏
‏چكيده: این بررسی به مطالعه و ارزیابی تطبیقی شاخصهای توسعه ‏انسانی شهر- روستا در مناطق حاشیه نشین شهر ایلام(بان بور، بان  چرمگ و کمربندی) در ‏مقایسه با میانگین این شاخصها در سطح استان و کشور در سال 1385 می پردازد. آمارهای ‏پایه ای داده ها مربوط به سال 1383 می باشد.
‏جهت امکان مقایسه بهتر، آزمون بررسی ساختار اجتماعی- اقتصادی ‏مناطق حاشیه نشین ایلام طراحی و بین خانوارهای نمونه اجراء گردید. اعتبار آزمون با ‏کمک فرمول آلفای کرونباخ 62/0: α ‏بدست آمد. نتایج جمع آوری اسنادی آمارها و مقایسه ‏با نتایج آزمون حاشیه نشینی نشانگر توسعه نیافتگی و توزیع نابرابر هزینه- درآمد و ‏دیگر شاخصهای توسعه انسانی بویژه مولفه های بهداشت و درمان و آموزش است. این نتایج ‏همسویی بالایی با چارچوب نظری پژوهش(گیدنز، زیمل و مرتون) داشت. مهاجرت در این ‏مناطق بیشتر در ساخت خویشاوندی و بر اثر دافعه اجتماعی- فرهنگی روستایی بوده است نه ‏دافعه اقتصادی روستا یا جاذبه اقتصادی شهرها. آزمون فرضیات پژوهش و ترسیم شیب بتای ‏اثرگذاری متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته نمونه، نشانگر تاثیر بالای سواد سرپرست ‏خانوار بیشتر بر سواد دختران و زنان این مناطق بصورت مثبت و همسو می باشد. در مجموع ‏این بررسی یافته های نوینی در خصوص وضعیت ساختاری مناطق حاشیه نشین ایلام ارائه ‏داده که در پایان نیز نمودارها و پیشنهاداتی آمده است.
‏واژگان کلیدی: جامعه ‏شناسی شهری، آسیب شناسی اجتماع شهری، مناطق حاشیه نشین ایلام، آمارها و شاخصهای ‏توسعه
‏مقدمه:
‏حاشيه‌نشيني از پيامدهاي توسعه ناهمسو ‏و بدريخت در نظام شهرنشيني است. بيش از 50 درصد از جمعيت جهان در شهرها سكونت ‏دارند، فضا‌هايي منطقه‌اي كه بستري گسترده از ساختارهاي خرد و كلان ارتباطي، ‏تعارضات اجتماعي و خشونت‌هاي سازمان يافته را ترسيم مي‌نمايد. بسياري از مسائل ‏اجتماعي-اقتصادي و سياسي در كشورهاي در حال توسعه ناشي از رشد و گسترش بدریخت ‏نظامها و فضاهای شهرنشيني بوده است.(Homer-Dixon, 1995) ‏در روند توسعه شهرنشيني به ‏ويژه بعد از انقلاب صنعتي و قرن نوزدهم با دگرگوني ساختار اجتماعي-اقتصادي سنتي، ‏توزيع نابرابر منابع و تسهيلات در فضاي منطقه‌اي توسعه يافته است که و با وضع ‏مناسبات نوين اجتماعي، زمينه‌ساز شكل‌گيري ساختار از ريخت افتاده اي از توسعه ‏بوده‌ايم. در اين ساخت به نقل از چارلز آبرامز« محدوده‌هاي فاقد يا تقليل يافته ای ‏از تسهيلات و خدمات شهري به وجود آمد‌ند كه حاشيه‌نشينان بوده و در چرخه شهرنشيني  ‏دروازه‌بانان اجتماعي (social gate Keepers)  ‏ناميده‌ شدند. (زاهدي،1382: 25)
 ‏زماني كه ساختار كلان در توزيع سرمايه با ايجاد نابرابري برخي از فضاهاي ‏منطقه‌اي مثل روستاها و شهرهاي كوچك را محروم مي‌نمايد، به خلق پاره‌اي از نظامهاي ‏وابسته ، حاشيه‌اي ، عقب‌مانده ، سكونتگاه‌هاي غيرقانوني و مهاجر Marginal-Illegal ‏دامن مي‌زند. (حاشيه‌نشيني 2، شيخاوندي، 1382: 122-121) ساكنيني كه با پذيرش يا رد ‏اهداف ساختار كلان شهري از راه مناسبات غيرتعريف شده و وسايل غيرقانوني درصدد كسب ‏امتيازات محروم شده‌اند.(ر.ك: نظريه مرتون، مناسبات اهداف- وسيله) اين توزيع
2
‏مناسبات و تسهيلات اثرات اقتصادي، اجتماعي و جنايي خواهد داشت. در اين پژوهش به ‏ترسيم و بيان  تحليلي اين ساختارها و اثرات آن در مناطق حاشيه‌اي و پيرامونی شهر ‏ایلام پرداخته مي‌شود .
‏طرح مسأله و بیان موضوع :
‏طبق آمار ارائه شده در برنامه ‏اسكان بشري سازمان ملل (2003) از هر سه نفر در جهان يك نفر در خلال 30 سال آينده، ‏زندگي خود را در مناطق حاشيه شهرها و سكونتگاه‌هاي غيرقانوني طي مي‌كند.(گاردين، 2003) ‏در اين گزارش آمده 940 ميليون نفر در جهان (6/1جمعيت دنيا) در مناطق ‏غيربهداشتي، بدون سرپناه  و بدور از خدمات عمومي- امنيتي، شهري زندگي مي‌كنند؛ ‏آفريقا با 20 درصد ، آمريكاي لاتين با 14% و 550 ميليون نفر از جمعيت آسيا در ‏مكانهايي زندگي مي‌نمايند كه در بيانيه سازمان مللUN,HSP ‏مناطق حاشيه‌اي و غير قابل ‏پذيرش ناميده شده‌اند.
‏كنيا- نايروبي
‏منطقه‌‌اي حاشيه با 600 هزار نفر بزرگترين مركز حاشيه‌نشيني جهان با نام Kibera
‏كامبوج، پنوم‌پن
‏جمعيت 230 هزار نفر حاشيه‌نشيني مهاجر
‏برزيل، ريودوژانيرو
‏منطقه حاشيه‌ايFavelas‏ پايه‌ريزي شده در 1950 با 700 نفر با رشد بسيار سريع
‏سريلانكا،كلمبو
‏مركز قديمي شهر با صدها هزار نفر
‏مصر، قاهره
‏مناطق حاشيه‌اي در نواحي بياباني اطراف شهر كه از سوي دولت به مراكز نظامي و تخليه زباله‌ها انتقال يافت.
‏هند،‌ بمبئي
‏ده‌ها هزار حاشيه‌نشين كارگر در ايام فصل موسمي در مناطق dharavi‏   و orangi
‏جمعيت شهري كشورهاي در حال توسعه در 20 سال آينده (2025) با رشد ‏بسيار انبوه با 70 ميليون نفر در سال به 4/4 ميليارد نفر خواهد رسيد. در گزارش Habitate UN. ‏آمده در 30 سال آينده دو ميليارد نفر در سكونتگاه‌هاي غيرقانوني، ‏ناسالم و شلوغ اطراف شهرها خواهند بود. افريقا با بالاترين نرخ رشد 9/71 % ‏، ‏اقيانوسيه 1/24%،‌آسياي مركزي و جنوبي 58% ، شرق آسيا 31% غرب آسيا، 1/33%، آمريكاي ‏لاتين و حوزه كارائيب 9/31% ، ‌آسياي جنوب شرقي 28% داراي جمعيت ساكن غيررسمي و ‏ناسالم از نظر بهداشت و خدمات شهري هستند. گام يازدهم در هدف هفتم برنامه جهاني ‏توسعه هزاره سازمان ملل(MDP,UN) ‏به اسكان 100 ميليون نفر در سكونتگاه‌هاي داراي ‏امكانات بهداشتي و خدمات شهري اذعان دارد.(2005 اكتبر، UN. Habitat).
 ‏مهمترين ‏سؤال بعد از ارائه و دريافت اين آمارهاي  شهرنشيني نزد پژوهشگران علم اجتماع اين ‏است كه منبع اصلي اين افزايش درصد عظيم جمعيت فضاهاي شهري و اطراف‌آن چيست؟ پيتر ‏گيزوسكي و توماس هومر ديكسون در پژوهش شهرنشيني و خشونت بستر مهمي از اين افزايش ‏جمعيت را عامل مهاجرت روستائيان و مناطق فاقد امكانات رفاهي به شهرهاي بزرگ داراي ‏توزيع بهينه تسهيلات و خدمات شهري مي‌دانند(Cizewsky.Thomass,1996).
3
‏جدول شماره 1: نرخ شهرنشيني برحسب مناطق جهان در حال ‏توسعه
 
‏منطقه
‏80-1965
‏90-1980
‏2005-1990
‏آفريقاي جنوب صحرا
‏8/4
‏9/5
‏8/5
‏شرق آسيا
‏3/4
‏3/3
‏2/3
‏چين
‏3/2
‏5/13
‏1/12
‏آسياي جنوبي
‏9/3
‏4/3
‏0/4
‏خاورميانه و شمال‌آفريقا
‏6/4
‏4/4
‏7/4
‏آمريكاي لاتين
‏9/3
‏0/3
‏1/3
 Source: Gizewsky –Thomas, "urban growth and violence, 1996.on ILO 1995
‏درصد بسياري از نرخ رشد شهرنشيني در جهان را مهاجرت مناطق ‏روستايي به شهرها و كلان‌شهرها مي‌دانند، پديده‌اي كه در كشورهاي درحال توسعه بسيار ‏شديد مي‌باشد؛ چيزي كه آمارها نشان مي‌دهد:
‏جدول 2: سهم مهاجرت در رشد شهرنشيني ‏جهان در 95-1970
 
‏مناطق جهان
‏حجم مهاجرت به شهرها (هزارنفر)
‏جمعيت‌شهرنشيني (هزار نفر)
‏درصد سهم مهاجرت در رشد شهرها
‏1995
‏1975
‏آفريقا- تانزانيا
‏417
‏8971
‏1602
‏96/84
‏آمريكاي لاتين، برزيل
‏1934
‏115674
‏66793
‏35/59
‏آسيا، ايران
‏505
‏31066
‏15240
‏84/47
 Source: Gizewsky –Thomas, 1995 ‏دلايل اصيل مهاجرت ‏در نقاط مختلف جهان در پيوستار مهاجرتي شهر- روستا متفاوت است، (‏جاذبه شهري يا ‏دافعه روستاها) مثلاً برعكس مناطق آسياي غربي و آمريكاي لاتين در نواحي آسياي جنوبي ‏و آفريقا دافعه روستاها بزرگترين عامل مهاجرت بوده است. با وجود اين تمايزها در ‏آينده‌(2015) سهم شهرنشيني و مهاجرت و سكونتگاه‌هاي غيررسمي همچنان روندي رو به رشد ‏خواهد داشت. (Ibid,1995)