تحقیق اخلاق اسلامی؛ مفاهیم و بنیادها

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 14 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

1
‏وزارت علوم و تحقیقات و فناوری
‏مؤسسۀ آموزش عالی جهاد دانشگاهی استان یزد
‏دانشکدۀ هنر اردکان
‏موضوع‏ تحقیق‏:
‏اخلاق ‏اسلامی؛ ‏مفاهیم ‏و ‏بنیادها
‏اخلاق ‏اسلامی؛ ‏مفاهیم ‏و ‏بنیادها
‏۱‏) ‏لذت ‏و ‏سعادت
2
‏ابن ‏سینا ‏در ‏تعریف ‏لذت‏(‏۱‏) ‏گفته ‏است‏: ‏ادراک ‏و ‏وجدان، ‏وصول ‏چیزی ‏است ‏که ‏برای ‏ادراک ‏کننده ‏و ‏واجد ‏آن ‏، ‏کمال ‏و ‏خیر ‏باشد ‏و ‏البته ‏آن ‏ادراک ‏نسبت ‏به ‏شیء ‏باید ‏از ‏همان ‏جهتی ‏باشد ‏که ‏برای ‏ادراک ‏کننده ‏کمال ‏و ‏خیر ‏است؛ ‏یعنی ‏اگر ‏انسان ‏داشتن ‏شیئی ‏را ‏دریابد ‏اما ‏به ‏کمال ‏و ‏خیر ‏بودن ‏آن ‏نسبت ‏به ‏خود ‏توجه ‏نداشته ‏باشد، ‏از ‏داشتن ‏و ‏ادراک ‏آن ‏لذت ‏نمیبرد. ‏این ‏تعریف ‏از ‏تعریف ‏مشهور - ‏که ‏لذت ‏ادراک ‏ملایم ‏است ‏ـ ‏دقیقتر ‏میباشد؛ ‏بنابراین ‏در ‏مقابل ‏تعریف ‏لذت، ‏این ‏تعریف ‏اَلَم ‏و ‏درد ‏است ‏که ‏ادراک ‏و ‏وجدان ‏وصول ‏چیزی ‏که ‏برای ‏درک ‏کننده ‏آفت ‏و ‏شر ‏باشد.
‏سعادت ‏نوعی ‏خاص ‏از ‏لذت ‏است ‏که ‏برای ‏موجود ‏عاقل ‏حاصل ‏میشود‏. ‏در ‏سعادت، ‏لذت ‏ناشی ‏از ‏ادراک ‏و ‏وجدان ‏کمالات ‏و ‏خیر ‏عقلی ‏برای ‏ذات ‏عاقل ‏است ‏و ‏به ‏همین ‏جهت ‏برخی ‏گفته ‏اند ‏سعادت ‏خیری ‏است ‏که ‏به ‏حرکت ‏ارادی ‏نفسانی ‏حاصل ‏میشود.
‏۲‏) ‏ابعاد ‏و ‏سطوح ‏وجود ‏انسان
‏به ‏رغم ‏اختلافاتی ‏که ‏براساس ‏مبانی ‏فلسفی ‏مشائی، ‏اشراقی ‏و ‏صدرایی ‏درباره ‏چگونگی ‏صورت ‏نفس ‏و ‏نحوه ‏ارتباط ‏آن ‏با ‏بدن ‏وجود ‏دارد، ‏اصل ‏ارتباط ‏حقیقی ‏نفس ‏با ‏ماده ‏ثانیه ‏ای ‏که ‏آن ‏را ‏قبول ‏کرده، ‏مورد ‏اتفاق ‏است‏. ‏ارتباط ‏تکوینی ‏و ‏حقیقی ‏نفس ‏ناطقه ‏با ‏نفس ‏حیوانی ‏و ‏نباتی ‏و ‏ابعاد ‏عنصری ‏و ‏جسمانی، ‏بدن ‏انسان ‏را ‏به ‏صورت ‏موجود ‏واحدی ‏در ‏آورده ‏که ‏از ‏ابعاد ‏و ‏سطوح ‏مختلفی ‏برخوردار ‏است ‏و ‏متناسب ‏با ‏هر ‏یک ‏از ‏آن ‏ابعاد ‏به ‏خیر ‏یا
3
‏شر، ‏لذت ‏یا ‏اَلَم، ‏سعادت ‏یا ‏شقاوت ‏و ‏کمال ‏یا ‏نقصی ‏خاص ‏نائل ‏میشود‏. ‏ابعاد ‏حیوانی ‏انسان ‏که ‏ادراک ‏حسی، ‏خیالی ‏و ‏وهمی ‏دارند ‏و ‏براساس ‏برخی ‏از ‏مبانی ‏فلسفی ‏دارای ‏تجرد ‏برزخی ‏میباشند، ‏علاوه ‏بر ‏خیر ‏و ‏کمال ‏از ‏آگاهی، ‏لذت ‏و ‏اَلَم ‏متناسب ‏با ‏آن ‏ادراکها ‏برخوردارند‏. ‏نفس ‏ناطقه ‏انسانی ‏نیز ‏بر ‏همین ‏قیاس، ‏کمال ‏و ‏خیر ‏ویژه ‏خود ‏را ‏دارد ‏و ‏چون ‏کمال ‏و ‏خیر ‏آن ‏عقلی ‏است، ‏به ‏تناسب ‏بهره ‏مندی ‏و ‏یا ‏محرومیت ‏از ‏آن ‏کمال ‏و ‏خیر ‏نیز ‏به ‏سعادت ‏و ‏یا ‏شقاوت ‏نائل ‏میگردد‏.
‏۳‏) ‏تزاحمها ‏و ‏کشمکشهای ‏درونی ‏انسان
‏هر ‏مرتبه ‏از ‏وجود ‏انسان ‏در ‏محدوده ‏معرفت ‏و ‏آگاهی ‏خود ‏خیر ‏و ‏کمال ‏خویش ‏را ‏اختیار ‏میکند ‏و ‏این ‏مسئله ‏همواره ‏صحنه ‏نفس ‏را ‏هنگامه ‏تزاحمها ‏و ‏کشمکشهای ‏گوناگون ‏میسازد‏. ‏نفس ‏حیوانی ‏با ‏ادراکات ‏حسی ‏و ‏خیالی، ‏لذتهای ‏مناسب ‏خود ‏را ‏جستجو ‏کرده ‏و ‏با ‏قوه ‏شهوت ‏در ‏پی ‏کسب ‏آن ‏لذتها ‏برآمده ‏و ‏با ‏قوه ‏غضب ‏در ‏جهت ‏رفع ‏موانع ‏آنها ‏اقدام ‏میکند‏. ‏نفس ‏ناطقه، ‏که ‏مرتبه ‏عالیه ‏وجود ‏انسانی ‏است، ‏کمال ‏و ‏خیر ‏ویژه ‏خود ‏را ‏برگزیده ‏و ‏سعادت ‏خود ‏را ‏جستجو ‏میکند‏. ‏نفس ‏ناطقه ‏به ‏لحاظ ‏ذات ‏عقلی ‏خود ‏در ‏بدو ‏تکوین ‏در ‏مرتبه ‏عقل ‏هیولایی ‏و ‏بالقوه ‏است ‏و ‏کمالات ‏عقلی ‏در ‏آن ‏به ‏تدریج ‏به ‏فعلیت ‏می ‏رسد‏. ‏در ‏مراحل ‏تکوین ‏حیات ‏انسانی ‏نفس ‏حیوانی ‏و ‏قوای ‏مربوط ‏به ‏آن ‏قبل ‏از ‏نفس ‏انسانی ‏به ‏فعلیت ‏می ‏رسند ‏و ‏احتمال ‏اینکه ‏قوای ‏عملی
4
‏حیوانی، ‏یعنی ‏شهوت ‏و ‏غصب ‏در ‏برخی ‏مراتب ‏براساس ‏ادراکات ‏خیالی ‏و ‏وهمی ‏و ‏بدون ‏رعایت ‏مصالح ‏عقلی، ‏افعال ‏خود ‏را ‏برگزینند، ‏وجود ‏دارد‏. ‏اگر ‏انسان ‏در ‏این ‏مرتبه ‏باقی ‏بماند ‏عقل ‏نظری ‏او ‏به ‏تدریج ‏اسیر ‏خواسته ‏های ‏حیوانی ‏آن ‏میشود ‏که ‏کم ‏من ‏عقل ‏اسیر ‏تحت ‏هوی ‏امیر‏(‏۲‏)‏، ‏چه ‏بسیار ‏عقلی ‏که ‏فرمانبردار ‏هواست‏.
‏علم ‏تهذیب ‏اخلاق ‏این ‏تزاحمها ‏و ‏کشمکشها ‏را ‏شناسایی ‏کرده ‏و ‏خیر ‏و ‏کمالی ‏را ‏که ‏تأمین ‏کننده ‏سعادت ‏انسان ‏است ‏با ‏عنوان ‏فضیلت ‏معرفی ‏میکند ‏و ‏از ‏سوی ‏دیگر، ‏خصوصیات ‏را ‏که ‏مانع ‏تحقق ‏کمالات ‏انسانی ‏و ‏موجب ‏شقاوت ‏نفس ‏میشود ‏با ‏عنوان ‏رذیلت ‏مشخص ‏میسازد‏. ‏بنابراین، ‏فضائل ‏اوصافی ‏نفسانی ‏هستند ‏که ‏کمال ‏و ‏خیر ‏نفس ‏بوده ‏و ‏موجب ‏تحقق ‏سعادت ‏میباشند ‏و ‏رذائل، ‏اوصافی ‏هستند ‏که ‏نقص ‏و ‏شر ‏بوده ‏و ‏باعث ‏شقاوت ‏میشوند‏.
‏۴‏) ‏فضیلت ‏و ‏ملکه ‏نفسانی
‏فضائلی ‏که ‏سعادت ‏انسانی ‏را ‏تأمین ‏میکند ‏و ‏همچنین ‏رذائلی ‏که ‏به ‏شقاوت ‏او ‏منجر ‏میشوند، ‏اوصاف ‏کمال ‏یا ‏نقصی ‏نیستند ‏که ‏در ‏وقتی ‏خاص ‏حاضر ‏شده ‏و ‏عملی ‏خاص ‏را ‏انجام ‏داده ‏و ‏به ‏سرعت ‏زائل ‏و ‏نابود ‏میشوند؛ ‏زیرا ‏سعادت، ‏خیر ‏و ‏کمالی ‏نیست ‏که ‏در ‏بخشی ‏محدود ‏از ‏زندگی ‏حضور ‏داشته ‏باشد، ‏چنانکه ‏ارسطو ‏نیز ‏در ‏تعریف ‏سعادت ‏به ‏این ‏نکته ‏توجه ‏داده ‏است‏.(‏۳‏) ‏سعادت ‏هنگامی ‏تأمین ‏میشود ‏که ‏فضائل ‏در ‏نفس ‏قرار ‏و ‏استمرار ‏داشته ‏باشد؛ ‏یعنی ‏به ‏صورت ‏اوصاف ‏و ‏هیأتهای ‏مستقر ‏و ‏دائمی ‏نفس ‏در