تحقیق بيماري هاي گياهان زينتي 25 ص

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 37 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏2
‏آشنايي با عوامل زنده بيماري زا
‏درس بيماري‏­‏هاي گياهان زينتي درسي و چهار جلسه تشريح مي‏­‏كنيم. قبل از شروع درس، ابتدا با قارچ‏­‏ها، ويروس‏­‏ها، نماتودها، باكتري‏­‏ها و يا بطور كلي عوامل زنده‏­‏اي كه موجب بيماري در گياهان زينتي مي‏­‏شود آشنا مي‏­‏شويد.
‏قارچ‏­‏ها و باكتري ها چند هزار سال پيش براي بشر مشخص بودند و از مهم ترين عوامل پوسيدگي و فساد در سطح زمين محسوب مي‏­‏شوند؛ مخصوصاً دراكوستيم‏­‏هاي جنگلي يا گلخانه‏­‏ايي از عامل اصلي تجزيه سلولت و ليگنين محسوب مي‏­‏شوند و عناصري چون نيتروژن، فسفر، پتاسيم، سولفور، آهن، كلسيم، روي، منگزيم را آزاد مي كنند.
‏قارچ‏­‏ها به سرعت وارد مواد غذايي مي‏­‏شوند يا اينكه بعد از مرگ در طبيعت درختان را به يك اكوسيستم معيني هدايت مي كنند و در توليد توده يوماس يا توده زنده دخالت دارند؛ بنابراين اين موجودات محصول تخريب فرآورده‏­‏هاي چوبي از جمله چوب هاي استفاده شده در ريل‏­‏هاي راه آهن، تيرك هاي برق، مخابرات و نيرو و همچنين الوارها و درب و پنجره ساختمان‏­‏هايي كه انسان ها در آن سكونت دارند هستند.
‏قارچ‏­‏ها و باكتري ها از مواد مختلف به عنوان غذا استفاده مي‏­‏كنند و از اين رو قادرند به تعدادي از گياهان زينتي، گياهان جنگلي، گياهان زراعي وباغات حمله ور بشوند. حتي انسان از دست قارچ‏­‏ها در منازل در آسايش نيست يعني اگر رطوبت يخچال بالا باشد ميوه‏­‏جات در داخل آن كپك مي‏­‏زنند. بنابراين انسان براي حفاظت مواد غذايي خود با روش‏­‏هاي مختلفي چون شور كردن، خشك كردن، منجمد كردن، اشعه تاباندن، حرارت دادن و نيز استفاده از مواد نگهدارنده يا شيميايي بهره مي‏­‏گيرد.
‏بعضي از قارچ‏­‏ها و باكتري‏­‏ها، مواد سمي را توليد مي‏­‏كنند و يا زهره آبه‏­‏هايي را توليد مي‏­‏كنند كه به آنها مايكوتوكسين گفته مي‏­‏شود. مثلاً افلوتوكسين به وسيله قارچ اسپويج جلگه فلوگوس و اسپويج پارازيتي چوز به وجود مي آيد.
‏همچنين بعضي از پلسديم‏­‏ها مواد غذايي چون بادام زميني، گردو، ذرت و پسته را آلوده مي‏­‏كند و وقتي كه انسان اين ها را استفاده مي‏­‏كند دچار بيماري هاي وحشتناكي از جمله سرطان مي‏­‏شود. بعضي از قاچ‏­‏ها مثل كلبس سب پورپورياها، آسكار پودهاي سمي را توليد مي‏­‏كند و وقتي انسان از آردي مصرف كند كه حاوي اين ماده سمي باشد سيستم عصبي او را بهم مي زند يا اينكه در زنان موجب سقط جنين مي شود.
‏قارچ‏­‏ها و باكتري‏­‏ها، انواع و اقسام بيماري هاي تياسان زينتي از جمله سفيدك دروغي، پودري، سياهك، پوسيدگي و لكه برگي‏­‏ها را به وجود مي‏­‏آورند. حتي مي توانند بيماري‏­‏هاي پوستي مثل مي پوز را در انسان بوجود بياورند.
‏قارچ ها و باكتري‏­‏ها تركيبات مهم دارويي دارند و مشهورترين تركيبات ضد باكتريائي در تاريخ ديده شده كه از پلامين از پنسليوم استخراج شده است.
‏مقدمه و تاريخچه بيماري‏‌‏ها
‏زندگي بشر به وجود و سلامتي گياهان زنده وابسته است كه نقش بسيار مهمي در زيباسازي مكان ها ايفا مي‏­‏كنند. توجه انسان ها به اين گياهان زيبا به زمان سومري‏­‏ها و مصري ها بر مي‏­‏گردد قدمتي حدود 3500 سال پيش دارد.
‏اهميت بيماري هاي گياهي غالباً ناشي از خساراتي است كه با بروز اپيدمي يا خسارت معمولي به گياهان زينتي و محصولات آنها وارد مي كنند اما خسارت معمولي بيماري‏­‏ها در گياهان بيشتر و با اهميت تر از خسارت اپيدمي آنهاست. واين خسارت در كشو‏­‏رهاي پيشرفته به چند درصد كل محصول برآورد شده است اما در كشورهاي غير پيشرفته به چندين درصد كل محصول بالغ مي
‏3
‏­‏شود. در آمريكا طبق آماري كه وجود دارد خسارت ساليانه بيماري ها قبل از تورم سال هاي اخير به سه ميليارد دلار برآورد شده است. در ايران از ميزان خسارت بيماري هاي گياهان زينتي اطلاع دقيقي در دست نيست هر چند خسارت ناشي از بيماری ها در ايران مي توانيم حدود 15تا20درصد كل محصول تخمين بزنيم.
‏گياهان زينتي بخش بسيار كوچكي در بين گياهان را تشكيل مي‏­‏دهند كه گاهي اوقات حدود 10 تا 50 درصد خسارت وارد مي كنند. دو بيماري گياهي از زمان هاي بسياري مورد شناسايي انسان قرار گرفتند. حتي در زمان هاي قديم عقايد خرافي درمورد بسياري از پديده‏­‏هاي طبيعي از جمله بيماري هاي گياهي در اجتماع حاكم بوده است كه آنها را اثر خشم خدايان براي مجازات كشاورزان مي‏­‏پنداشتند. حتي گاهي اوقات براي اين بيماري ها خداياني را خلق مي‏­‏كردند به عنوان مثال روپليس رب گندم بود كه همه ساله در فصل بهار به خاطر فعاليت خشم او مراسم مذهبي توام با قرباني بر پا مي‏­‏گرديد. در قرن هفدهم فرضيه توليد خود به خودي پا بر جا بود تا اينكه از دانشمندان از جمله نشليونسبت به آن شك و ترديد كرد و به طور كلي توانست درسال1927 اسپور قارچ ها را مورد مطالعه قرار بدهد. در نيمه اول قرن نوزدهم يعني سال 1845 بيماري خطرناكي به نام بيماري بادزدگي سيب زميني در اروپا اتفاق افتاد كه سبب قحطي شد و به طور كلي جمعيت 8 ميليوني كشور ايرلند به علت قحطي و مهاجرت 2 ميليون كاهش پيدا كرد.
‏اولين نماتودپارازيت گياهي در سال 1743 توسط نيدهام از خوشه گندم جداسازي شد و در سال 1886 مايل براولين بيماري موزائيك توتون را كشف كرد. اما با توجه به اين كه در طبيعت دهها هزار بيماري وجود دارد و سلامتي گياهان را تهديد مي كند به طور متوسط هر گياه ممكن است به صدها بيماري مبتلا شود هر پاتوژن يا بيمارگر مي تواند 1 تا 100 گياه را مبتلا بكند. بنابراين به منظور سهولت مطالعه، هميشه دانشمندان به طريق‏­‏هاي مختلفي بيماري ها را طبقه بندي مي‏­‏كنند. اولين و متداول‏­‏ترين طبقه‏­‏بندي از روي علائم آلودگي مثل پوسيدگي، لكه‏­‏بري، پژمردگي و لكه‏­‏زايي است.
‏طبقه بندي دوم بيماري هاي گياهي، از روي عضو گياه مثل بيماري هاي ريشه، ميوه و شاخ و برگ است.
‏طبقه بندي سوم از روي نوع گياه مورد حمله مثل بيماري هاي درختان ميوه، نباتات زراعي و درختان جنگلي است.
‏طبقه بندي چهارم از روي عوامل بيماري‏­‏ زا است كه متداول ترين روش بوده و بر مبناي اين دو گروه بزرگ بيماري وجود دارند:
‏1- بيماري هاي مسري يا عفوني كه دراثر عوامل بيماري‏­‏زاي زنده به وجود مي آيند.
‏2- بيماري هاي غير مسري كه در اثر عوامل بيماري‏­‏زاي غير زنده است.
‏تعاريف و اصطلاحات بيماري شناسي گياهي
‏پاتولوژي گياهي يا بيماري شناسي گياهي
‏پاتولوژي گياهي به علم مطالعه بيماري هاي گياهي اطلاق مي‏­‏شود كه عوامل بيماري زا، چگونگي ايجاد بيماري و فعل و انفعالات، ارتباط بين گياه ميزبان و عوامل بيماري، عوامل توليدكننده بيماري و بالاخره روش‏­‏هاي مبارزه با آنها را بررسي مي‏­‏كند.
‏بيماري گياهي يا پلن تي زيس:
‏تعريف بيماري از نظر افراد به صورت هاي مختلفي بيان مي‏­‏شود؛ از نظر يك كشاورز بيماري با كم شدن محصول گياهان و در آمد او بيان مي‏­‏گردد. ولي از يك پزشك بيماري با علل و عوامل آن سنجيده و بررسي مي‏­‏شود. بنابراين هرگونه پروسه غير عادي در گياه كه در اثر تحريك مداوم به وجود بيايد و منجر به تغييرات در فعاليت متابوليكي و ظهور علايم بيماري در گياه بشود آن را گياه بيمار مي
‏4
‏­‏نامند. اين تعريف مثل بسياري از تعاريف بيولوژيكي خالي از اشكال نخواهد بود، مثلا ً اگر گل لاله مبتلا به ويروس باشد و دچار تغيير و شكستگي گل برگ ها بشود، اين ممكن است از ديدگاه بيمار شناس يك بيماري محسوب شود ولي از ديدگاه باغبان بيماري تلقي نشود و محصولش را به قيمت بالا بفروشد. بنابراين مفهوم بيماري در اين گونه موارد براي افراد مختلف متفاوت خواهد بود.
‏پاتوژن :
‏عوامل بيماري‏­‏زا در گياهان را پاتوژن مي‏­‏گويند كه در دو گروه پاتوژن زنده و پاتوژن غير زنده تقسيم بندي مي‏­‏كنند.
‏پاتوژن زنده از قارچ‏­‏ها و ويروس، باكتري، ميكروپلاسم، ويروئيد، پروتوزوا و گياهان آلي گلدار تشكيل شده است.
‏پاتوژن‏­‏هاي غير زنده سبب بيماري ‏­‏هاي غير مسري در گياهان مي‏­‏شوند و شامل كمبود عناصر غذايي، سرما، گرماي زياد، كمي يا زيادي رطوبت، كمبود اكسيژن، مسموميت ناشي از عناصر غذايي و حشره كش ها و قارچ كش ها و عدم رعايت اصول زراعي و نامناسب بودن اسيد يته خاك مي‏­‏باشند.‏ ‏مطالعه علل توليد كننده بيماري و رابطه آن با ميزبان اصطلاحاً اتيولوژي گفته مي‏­‏ شود.
‏عوامل بيماري زا:
‏براي ايجاد يك بيماري بايد چند عامل تعيين كننده بيماري مانند پاتوژن، شرايط محيطي مساعد براي رشد پاتوژن، ميزبان حساس و ناقل وجود داشته باشند كه اثر متقابل بر روي همديگر دارند و عوامل بيماري زا ناميده مي شوند، مثلاً قارچ فايتفترا ايفن تنس در شرايط مساعد بر روي گياه حساس ايجاد بيماري مي كند.
‏اصطلاح ديگر در بيماري شناسي پارازيتسيم است. پارازيت يا انگل به موجودي گفته مي‏­‏ شود كه حداقل يك قسمت از سيكل زندگي خودش را در داخل يا روي گياه و موجود زنده ديگر سپري مي‏­‏كند و قسمتي از مواد غذايي مورد نياز خودش را از آن كسب مي‏­‏كند كه به اين موجود زنده ميزبان اطلاق مي‏­‏گردد و اين رابطه پارازيت و ميزبان كه غالباً به ضرر ميزبان است پارازيتيسم ناميده مي‏­‏شود.
‏بعضي از پاتوژن‏­‏ها نظير ويروس‏­‏ها و نماتودها تعدادي از قارچ‏­‏ها مانند قارچ سفيدك يا سفيدك پودري براي تغذيه و تكميل سيكل زندگي خود وابستگي كامل به سلول زنده ميزبان دارند و در محيط هاي غير غذايي نمي توا نند رشد بكنند كه به آنها پاتوژن‏­‏هاي اجباري گفته مي‏­‏شود.
در مقابل پاتوژن‏­‏هاي اجباري، با كتري‏­‏ها، هيپو پلاسم‏­‏ها و بسياري از قارچ‏­‏ها قادر هستند كه هم از سلول زنده و هم در محيط غير زنده رشد بكنند بنابراين به اين گونه پاتوژن‏­‏هاي غير اجباري گفته مي شود.
‏دوره بيماري گياهي
‏انگل هاي غير اجباري به دو دسته تقسيم مي شوند:
‏1. انگل هايي كه بيشتر زندگي سافروفسيتي دارند و تحت شرايطي مي‏­‏توانند به صورت پارازيت در بيايند اصطلاحاً انگل هاي اختياري ناميده مي ‏­‏شود.
‏2. گروه ديگر انگل هايي كه به طور معمول پارازيت هستند و تحت شرايطي مي‏­‏توانند به صورت سافروفيت در بيايند كه به آنها سافروفيت‏­‏هاي اجباري اطلاق مي ‏­‏شود.
‏پارازيت‏­‏هاي غيراجباري پس از حمله به بافت گياهي نخست با ترشح آنزيم مخصوص سلول هاي ميزبان را مي‏­‏كشد سپس پروتوپلازم آن را تجزيه و مورد تغذيه قرار مي‏­‏دهد. در حالي كه پارازيت هاي اجباري پس از حمله به بافت ميزبان نه تنها سلولي را نمي‏­‏كشد بلكه با آنها ارتباط برقرار مي
‏4
‏­‏كنند و از مواد ساخته شده آن استفاده مي‏­‏كنند و بدين ‏­‏سان سلول هاي ميزبان پس از تهي شدن مواد غذايي از بين مي‏­‏روند و نهايتاً پس از مرگ كامل گياه پارازيت اجباري نيز مي ‏­‏ميرد. پس ميزبان هاي پارازيت هاي اجباري، محدود و از ميزبان‏­‏هاي انگل‏­‏هاي غير اجباري هستند.
‏ مراحلي كه در توسعه يك بيماري رخ مي‏­‏ دهد اصطلاحاً دوره بيماري مي‏­‏گويند كه اين مراحل عبارتند از: 1ـ تلقيح 2ـ رخنه 3ـ آلودگي ها 4ـ گسترش بيماري در گياه 5ـ توليد مثل 6ـ انتشار انگل 7ـ زمستان گذراني.
‏تلقيح:
‏عبارتست از تماس عامل بيماري‏­‏زا با گياه. عامل بيماري زا را مايع تلقيح يا آنيوكلوم مي‏­‏نامند. مايع تلقيح در باكتري‏­‏ها، ويرويت‏­‏ها و مايكروپلازم‏­‏ها است كه از تماس بدن آنها تشكيل مي‏­‏شوند.
‏در قارچ ها مايع تلقيح ممكن است قطعه‏­‏اي از هيف، اسپور يا اسكلوروت باشد. مايع تلقيح در نماتودها، تخم بوده و در گياهان گلدار انگل مايع تلقيح بذر آنهاست.
‏مراحل چرخه زندگي رخنه يعني چه؟
‏ورود عامل بيماري‏­‏زا مستقيم يا از طريق مناقد طبيعي و زخم‏­‏ها به داخل ميزبان است. قارچ ها ونماتودها مي‏­‏توانند به داخل گياه نفوذ بكنند و معمولاً در محل تماس قارچ با سطح گياه كمي برآمدگي يا تورم يا آپوسوريوم به وجود مي‏­‏آيد در محل آپوسوريوم يك هيف ظريفي به نام ميخ رخنه خارج مي‏­‏شود كه وارد گياه ميزبان شده و پس از متورم شدن اشكال مختلفي پيدا مي‏­‏كند كه به آنها هوستوريوم گفته مي‏­‏شود.
‏بعضي از قارچ ها مثل عامل بيماري لكه سياه فقط بداخل كتي كل رخنه كرده و فعاليت مي‏­‏كند. گياهان گلدار انگل نيز آپوسوريوم وميخ رخنه را توليد مي‏­‏كنند، اما تمام باكتري‏­‏ها و بسياري از قارچها از طريق روزنه‏­‏هاي هوايي و آبي، عدسك ها و زخم‏­‏ها وارد گياه مي‏­‏شوند. ويروس ها و بعضي از پاتوژن‏­‏هاي ديگر مي‏­‏توانند از طريق نيش حشرات به داخل بافت ميزبان وارد بشوند.
‏سومين مرحله در چرخه آلودگي است كه پاتوژن در داخل ميزبان با سلول هاي حساس ارتباط برقرار مي‏­‏كند و غذاي خودش را از آنها جذب مي‏­‏كند و گياه در اين مرحله مكانيزم دفاعي مختلفي را از خود نشان مي‏­‏دهد.
‏در بيشترين گياهان بين مرحله تلقيح و آلودگي و ظهور علائم چند روز و حتي چند هفته به طول مي‏­‏انجامد.
‏مدت زمان بين تلقيح تا ظهور علائم بيماري دوره نهفتگي يا كومون مي‏­‏نامند.
‏در مرحله گسترش بيماري در گياه، عوامل بيماري ‏­‏زا به روش های مختلف و به درجات متفاوت دربافت ميزبان پخش مي‏­‏گردند. گسترش بعضي از ويروس ها، و پروتيت‏­‏ها و سفيدك هاي دروغي و سياهك‏­‏ ها در گياه حالت عمومي و علائم بيماري حالت موضعي پيدا مي‏­‏كند.
‏بعضي از قارچ‏­‏ها مانند عامل بيماري لكه سياه فقط در زير كوتي‏­‏كل حركت كرده و در آنجا ختم مي‏­‏شود اما سفيدك هاي سطحي در سطح گياه ميزبان گسترش پيدا مي‏­‏كنند و موستوريوم را به داخل سلول هاي اپيدم مي‏­‏فرستند و غالب قارچ‏­‏ ها در تمامي اعضاي گياه گسترش پيدا مي‏­‏كنند و در داخل سلول يا بين آن استقرار مي‏­‏يابد اما باكتري ها در بين سلول ها فعاليت نموده و با ترشح آنزيم ها‏­‏ي مختلف ديواره سلولي را ازبين برده و به داخل سلول ميزبان حركت مي‏­‏كنند.
‏مرحله بعدي كه در دوره بيماري پيش مي‏­‏آيد توليد مثل است كه نحوه آن در پاتوژن‏­‏هاي متفاوت، مختلف است مثلاً باكتري ها به طريقه تقسيم دو تايي سلول و ندرتاً از طريق جنسي تكثير پيدا مي