دانلود مقاله زندگينامه خوارزمي

دسته بندي : مقاله » مقالات فارسی مختلف
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 6 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏مقدمه
‏در قلمرو انديشه انساني، رياضيات ماجراي جذاب و عميقي دارد و ‏تاريخ تكامل علم و تمدن بشري، بخشي ازكوشش و تلاش دانشمندان قرون و اعصار گذشته در ‏اين مقوله را بازگو مي‌كند. در خلال هزاره‌هاي پنجم تا سوم قبل از ميلاد، در كرانه ‏رودهاي بزرگي همچون نيل، دجله، فرات و سند.... در آفريقا، آسيا و در مناطق استوايي ‏يا نيمه استوايي شكل‌هايي از تمدن عصر نو سنگي پديد آمد. همين كه طغيان آب اين ‏رودها فروكش مي‌كرد و با تلاق‌هاي اطراف زهكشي مي‌شد، از اين اراضي مي‌توانست ‏محصولات فراواني به دست آورد. برخلاف بيابان‌هاي خشك و نواحي كوهستاني و دشت‌هاي ‏احاطه‌‌كننده اين مناطق اراضي اطراف اين رودها را مي‌شد به بهشت تبديل كرد. طي قرون ‏و اعصار متوالي بشر با ساختن بندها و سدها، حفر آبراه‌ها و ساخت مخازن، اين آرزو و ‏خواسته خود را محقق كرد و اشرافيتي شهري را ابتدا در اطراف اين رودهاي بزرگ پديد ‏آورد و بدين گونه بود كه رياضيات شرق به عنوان يك علمي عملي به منظور تسهيل در ‏محاسبة تقويم، اداره برداشت محصول، سازماندهي جوامع، امور عمومي و جمع ماليات تكامل ‏يافت.
‏نگاهي به گذشته دور
‏بين النهرين، مرز طبيعي بين دو ‏امپراطوري بزرگ دوران باستان، يعني روم و ايران زمان ساسانيان محسوب مي‌شد و در آن ‏زمان از موقعيت تجاري ممتازي برخوردار بود. سنگ نبشته‌ها از شكوه و جلال دوران ‏ساسانيان حكايت مي‌كند. دولت ساساني، حكومتي كه ميان قسطنطنيه، اسكندريه و هندوچين ‏سيطره داشت، محل تلاقي فرهنگ‌ها و تمدن‌هاي گوناگوني بود. اگرچه بابل مركز بين ‏النهرين ناپديد شد، اما تيسفون سلوكي جاي آن را گرفت و بعدها پس از فتح اعراب در 641 ‏ميلادي، جاي خود را به بغداد داد. زبان عربي به عنوان زبان رسمي جانشين زبان ‏پهلوي شد. اسلام پذيرفته شد و بدين ترتيب مسيحيان، كليميان و زرتشتيان در زندگي ‏فرهنگي و سياسي خلافت بغداد، سهيم شدند. فعاليت مسلمانان در علوم دقيقه كه با ترجمه "‏الفزاري" از « سيدهانتاها » (Siddhantas) ‏كه موضوع آن بيشتر به نجوم و فلك هاي ‏تدوير و كسرهاي شصتگاني مربوط است، شروع شده بود، به دست دانشمند ايراني به نام ‏محمدبن موسي الخوارزمي كه تا حدود 825 م شهرتش همگاني شده بود، به اوج خود رسيد.
‏ابو عبدالله محمدبن موسي الخوارزمي
‏دانشمند ايراني، متولد 198 ‏هجري قمري برابر 192 شمسي و 813 ميلادي و مؤلف كتب متعدد در نجوم و رياضيات است. او ‏در كتاب ” حساب الهند“ دستگاه شمارشي هندي را توضيح داده است. گرچه نسخة عربي اين ‏كتاب مفقود است، اما ترجمه لاتين آن از قرن دوازدهم موجود است. اين كتاب يكي از ‏آثاري بود كه آشنايي اروپاي غربي را با دستگاه مكاني اعشاري موجب شد. عنوان ترجمه Algorithmi de numero Indorium ‏اصطلاح الگوريتم (Algorithmus) ‏را كه لاتين شده نام ‏خوارزمي است به زبان رياضي افزود. كتاب ديگري از خوارزمي كه مغرب زمين از طريق ‏ترجمة لاتين با آن آشنا شد و متن عربي آن موجود است، كتاب « حساب الجبر و المقابله » ‏مي‌باشد. اين ترجمه‌ها كلمه ال جبر را مترادف با تمام علم «جبر» قرار دادند كه در ‏واقع تا ميانه قرن نوزدهم چيزي جز علم معادلات نبود. جداول نجومي و مثلثاتي خوارزمي (‏با سينوس و كتانژانت) نيز از زمرة آثار عربي او است كه بعدها به لاتين ترجمه شد. ‏آثار خوارزمي اهميت زيادي در تاريخ رياضيات دارد، زيرا يكي از منابع عمده‌اي است كه ‏از طريق آن شماره‌هاي هندي و جبر عربي به اروپاي غربي راه گشود. از افتخارات بزرگ ‏اين دانشمند مسلمان ايراني كه موفق به اندازه‌گيري يك درجه از قوس نصف النهار شد، ‏همين بس كه صفحة 379 دايره المعارف اسلام فقط شرح كارهاي رياضي اوست و فرمولهاي ‏جالبي را تجزيه و تحليل كرده است. اولين بار Edgar Bath ‏كتاب او را با عنوان Algorithmi de Numero Indorium ‏به لاتين ترجمه كرد و جرج سارتن George Sarton ‏در ‏كتاب مشهور خود يعني تاريخ علم، نيمه اول قرن نهم رياضي را دوران خوارزمي خوانده ‏است. در 1831، Rosen ‏كتاب او را به انگليسي ترجمه كرد كه متن نسخه خطي اين كتاب با ‏شمارة Hunt, 214 ‏در كتابخانه اكسفورد نگهداري مي‌شود
‏تحولات تاریخی دانش ریاضی
‏علوم ریاضی > ‏ریاضی > ‏تاریخ ‏ریاضی
‏مقدمه
‏ریاضیات ‏به عنوان یکی از تراوشات ضمیر آدمی منعکس کننده اراده فعال ، سیر معنوی ‏عقل و استدلال ‏و علاقه مندی به ‏کمال زیبایی ‏می‌باشد. عواملی که مبنای آن را ‏تشکیل می‌دهند عبارتند از ‏منطق ‏و اشراق ، تحلیلی ‏و سازندگی ، وحدت و کلیت. با وجود اینکه سنتهای متفاوت در ریاضیات ممکن است توجه ‏خود را به جنبه‌ها مختلف عوامل مزبور معطوف سازند باید گفت که فقط برخورد این ‏نیروهای متخلف و کوشش در راه ترکیب آنهاست که حیات واقعی و فایده عملی و کمال ارزش ‏دانش ریاضی را بوجود می‌آورد.
‏مراحل پیدایش دانش ریاضی
‏مرحله اول
‏ریاضیات مدون در حدود دو هزار سال قبل از میلاد مسیح بوجود آمد ‏و آن هنگامی بود که بابلیان گروه بی‌شماری از نتایجی را که ما امروزه با اصطلاح "‏جبر مقدماتی" ‏ممتاز می‌سازیم یکجا گردآوردند. ‏لیکن ریاضیات به عنوان دانش ، به مفهوم و معنایی که امروزه برای آن قائل هستیم، در ‏سرزمین یونان و در قرنهای پنجم و چهارم قبل از میلاد مسیح ایجاد شد. تماس روز افزون ‏ما بین یونانیان و مشرق که از دوران امپراطوری ایرانیان شروع شده بود، و در دوره ‏بعد از لشکرکشیهای اسکندر به حد اعلای خود رسید، موجب گردید که یونانیان با ‏اکتشافات ریاضی و نجومی بابلی آشنایی یابند. به زودی ریاضیات در شهرها مستقل یونان ‏، موضوع ‏مباحث فلسفی ‏قرار گرفت که در آن دوران در ‏همه جا رواج فراوان داشت و در نتیجه این مباحث بود که متفکران یونانی به مشکلات ‏بزرگی پی بردند که در مفاهیم ریاضی اتصال و حرکت و بی‌نهایت و سنجش هر کمیت دلخواه ‏با واحدی از نوع خویش وجود دارد.
‏متفکران مزبور ضمن کوشش قابل تحسین ندای ‏هل من مبارز برآوردند و ماحصل آن که عبارت از تئوری هندسی اتصال اثر اودوکسوس (یا ‏اودوکس) می‌باشد، آنچنان نتیجه‌ای است که فقط می‌توان ‏تئوری جدید اعداد گنگ یا اصم ‏را که متجاوز ‏از دو هزار سال بعد از آن بوجود آمد با آن مقایسه کرد. لیکن گرایش اتکا بر اصول ‏استنتاج متوالی در ریاضیات که از دوران اودوکسوس سرچشمه گرفته بود فقط با پیدایش ‏اصول اقلیدس ‏به صورت قطعی و مدون خویش در ‏آمد.
‏مرحله دوم
‏بعد از یک دوره طویل تهیه و پیشرفت بطئی انقلاب در ریاضیات و در ‏علوم دیگر طی قرن هفدهم به مرحله پیشرفت حاد و شدید خود رسید و آن هنگامی بود که ‏هندسه تحلیلی ‏و ‏حساب ‏دیفرانسیل و انتگرال ‏بوجود آمد. در حالی که ‏هندسه ‏اقلیدسی ‏هنوز مقام مهمی را برای خویش حفظ می‌کرد آرمان یونانیان برای اتکای به ‏اصول در علوم و ‏استنتاج ‏منطقی ‏یکباره طی قرنهای هفدهم و هیجدهم ناپدید گردید. چنین به نظر می‌آمد که ‏برای پیشقدمان جدید ریاضیات این دو قرن استدلال منطقی دقیق که متکی بر تعاریف روشن ‏و اصول "بدیهی" خالی از تضاد باشد اصولا مفهوم و معنایی ندارد. این پیشقدمان بساط ‏عیش و عشرتی به مفهوم کلمه برای کار متکی به الهام و حدس و گمان گستردند و به قدر ‏ضرورت استدلالی در هم آمیخته با نمک ‏عرفان ‏و اشراق بر آن اضافه کردند و با ‏اعتماد فوق بری بر قدرت دستورها و محاسبات سر راست و متداول جهان ریاضی خاصی را به ‏حیطه تصرف خود در آوردند که دارای ثروت سرشاری بود. لیکن به تدریج حالت خلسه پیشرفت ‏و ترقی جای خویش را به روح انتقادی و تردید و تفتیش شخصی واگذاشت.
‏مرحله سوم
‏طی قرن نوزدهم احتیاج ضروری به استحکام نتایج حاصل و میل وافر ‏به تامین بیشتری در راه پیشرفت معارف اصلی که از دوران ‏انقلاب فرانسه ‏شروع شده بود به صورتی اجتناب ‏ناپذیر منجر به تجدید نظری کلی در مبانی ریاضیات جدیدی و خلاصه حساب دیفرانسیل و ‏انتگرال و ‏مفهوم حد ‏که اساس دانش مزبور است گردید. ‏بنابراین قرن نوزدهم نه فقط دوران پیشرفتهای جدید بوده است بلکه یکی از مشخصات مهم ‏آن عبارت بود از بازگشت موفقیت آمیزی به سوی دقت و استدلال منطی دقیق که آرمان ‏دوران گذشته را تشکیل می‌داد و حتی را این راه به مراتب از نمونه‌های دانش یونانی ‏پیش گرفت.
‏مرحله چهار
‏یک بار دیگر آونگ به جانب خلوص منطقی خم گردید و حتی چنین به ‏نظر می‌رسد که در عصر حاضر نیز ما در داخل همین دوران می‌باشیم اما امیدواری کامل ‏داریم کمه حاصل این گرایش یعنی جدایی ناخوشایند ما بین ‏ریاضیات ‏و موارد استعمال حیاتی آن، که شاید در دوره‌های بحرانی تجدیدی نظر اجتناب ناپذیر ‏باشد، جای خویش را به دوران وحدت بیشتری بدهد. استحکام و صلابت داخلی ریاضیات که ‏بار دیگر بدست آمد و ما فوق آن سادگی و سهولت بزرگی که بر مبنای ادراک روشنتر ‏مفاهیم ریاضی حاصل گردید امروزه به ما امکان آن را می‌دهد که در تئوریهای ریاضی به ‏مقام مهارت و مالکیت مسائل نائل شویم بدون اینکه جانب موارد استعمال را از دست ‏بدهیم. برقراری مجدد اتحادی عضوی و متشکل ما بین ریاضیات خالص و موارد استعمال آن ‏در علوم و ایجاد تعادل شایسته‌ای مابین تعمیم و کلیت مجرد با وحدت رنگارنگ می‌تواند ‏به خوبی موضوع کوشش اصلی ریاضیات طی دوران آینده بلافاصله قرار گیرند.
‏نتیجه
‏ریاضیات نه مجموعه‌ای ثابت از اطلاعات ، بلکه دانشی پیوسته در حال ‏پیشرفت است. دانشجو یا دانش آموز با بررسی ‏تاریخ علم ‏با این واقعیت آشنا می‌شود که ‏ریاضیات پیوسته خود را با نیازهای بشری تطبیق داده است خواه نیازهای مادی و خواه ‏معنوی؛ و به این ترتیب از طریق افزودن بر ذخیره آن و همچنین از راه کشفهای خودش با ‏اصلاح روشهای عرضه کردن آن به کسانی که به تحصیل ریاضی می‌پردازند، به بالا بودن ‏مقاوم و منزلت ریاضیات علاقه پیدا می‌کند.
‏مباحث مرتبط با عنوان
‏آمار
‏استنتاج ‏منطقی